Dag 10 - Ceremonies, tempels en een waterval

Na een lekker ontbijtje, met ook in dit hotel weer een erg mooi uitzicht op het strand en de zee, stond om 9 uur onze privéchauffeur Nyoman weer klaar voor de trip van vandaag. We hadden veel dingen op ons lijstje die we vandaag wilden gaan zien, dus we zijn snel op pad gegaan. Na een korte rit van een minuut of 20 kwamen we aan in de stad Singaraja, het plaatsje waar we gisteren vluchtig door heen zijn gereden op weg naar ons volgende hotel, en hier was onze eerste stop.

Singaraja was vroeger de hoofdstad en handelstad (o.a. door de haven) van Bali. De letterlijke vertaling van Singa betekend in het Nederlands ‘leeuwen’ en Raja betekend ‘koning’. Het is een stad met een rijk verleden, waar ook Nederland veel in voorkomt. Tussen het jaar 1800 en 1900 hebben de Nederlanders Bali beschermd tegen aanvallen en plunderingen. Nederland heeft er voor gezorgd dat er een nieuwe koning werd aangesteld voor dat gebied. Uiteindelijk heeft deze koning zich tegen de hulp van de Nederlanders gekeerd, waarna hij uiteindelijk is verbannen van het eiland. Vele jaren later is er een eindelijk een nieuwe koning aangesteld door de Nederlanders. Na zijn overlijden heeft zijn zoon het koningschap overgenomen tot in 1950 toen alle koningshuizen in Bali werden afgeschaft. Hij was de eerste balinese koning die zich bekeerde tot het christendom, en hij was dan ook de eerste koning die niet gecremeerd maar begraven werd. Je ziet door deze invloeden dan ook bepaalde Nederlandse stijlen in de stad terug komen. Zo zijn er hele herkenbare rechte bruggen en zijn diversen woningen in deels Nederlandse stijl gebouwd, dit zie je o.a. terug aan de schuine daken. Na een stop bij de oude haven, waar een jongen zo enthousiast zijn grote vis vangst naar boven haalde dat deze nog minuut later weer terug in de zee viel en iedereen in een deuk lag van het lachen, zijn we doorgereden naar een van de grootste markten van Bali. We hadden al een textielmarkt met wat fruit, groente en elektronica kraampjes gezien in Klung Klung (het oosten van Bali) wat er al prachtig uit zag, maar dit overtrof de markt daar. Het is precies zoals je je een markt in Bali voorstelt, smalle straatjes, deels overkapt met zeilen en doeken, alles uitgestald op de grond of op houten kistjes. Er waren alleen maar balinezen die hier goedkoop en vers hun eten konden kopen. Er was van alles te koop hier, de heerlijkste specerijen en rijstsoorten in grote bamboemanden, heel veel fruit en groente, enorme grote vissen die enkele uren geleden nog waren gevangen uit de zee. De vissen waren gelukkig al dood, maar daar was ook alles mee gezegd, de complete villing en voorbereidingen werden hier op de markt uitgevoerd, erg mooi om te zien hoe handig en vlug ze dit kunnen. Niet alleen de vis werd hier vers voor je klaargemaakt, ook kokosnoot werden hier voor je uitgehold en zelfs kippen werden ontdaan van hun hoofd en huid. En dit alles werd verkocht door de altijd lachende Balinezen vrouwen. Er werd toen wij door de markt liepen soms wat tegen onze chauffeur geroepen in het balinees, achteraf bleek dat de marktvrouwen hadden gevraagd waar wij vandaan kwamen, omdat we er zo prachtig en mooi uit zagen. Tevens is het zo dat een blanke man/vrouw hier ook veel aanzien krijgt doordat volgens hun geloof de blanke altijd rijker is en meer invloed heeft. Na deze complimenten zijn we weer verder gelopen en ook hier lacht iedereen (ook al koop je er helemaal niets) vol lachend en knikkend naar je, wat weer bewijst hoe vriendelijk dit land is. We kwamen nog langs kraampjes waar alle spullen voor de offerringen gemaakt en verkocht werden. Meer dan de helft van de Balinezen maakt deze spullen zelf voor hun offers in de tempels, maar in verband met tijd gebrek worden deze soms ook aangeschaft. Je vond hier dan ook alle soorten offers, offermanden, en andere attributen, echt prachtig om te zien.

We vervolgende ons weg weer naar onze volgende stop, maar zagen al snel onderweg dat er een ceremonie aan de gang was bovenop een heuvel door o.a. de rook die hier vandaan kwam. We zijn even gestopt en kwamen er al snel achter dat dit een crematie ceremonie was. Nadat we naar boven waren gelopen stonden veelal lachende familieleden rondom een brandend plek. Het gaat hier dan ook behoorlijk anders aan toe dan wij in Nederland gewent zijn en wie dit stukje (luguber) niet wil lezen moet maar een paar regels over slaan. In het midden lag tussen een aantal golfplaten een man met twee-tal gasbranders op volle kracht op zijn hoofd. Hij werd hier dus open en bloot verbrand. Hoe een ceremonie er hier uit ziet is afhankelijk van het geld wat de overleden had. Dit keer betrof het een oude man van 76 jaar, welke eigenaar was van een hotel iets verderop. Als er weinig geld was dan wordt een overledene eerst begraven op kleine begraafplaatsen in het dorp, totdat er geld is voor de ceremonie. Je wordt vervolgens weer opgegraven zodra er meer geld was en je wordt  daarna in een optocht naar de ceremonieplaats gebracht. Ze hebben ook hier verschillende manieren voor afhankelijk van het geld wat beschikbaar is. Zo kan de overleden bijvoorbeeld eenvoudig gedragen worden op bamboe, maar kan deze ook in een enorme koe van papier-maché worden vervoerd. Bij de ceremonie waar wij aanwezig waren, was er een met goudgekleurde prachtig versierd huisje, op een constructie van bamboe (waardoor deze getild kon worden), met allemaal sierlijke gouden frutsels eraan. Binnen dit huisje lag een soort van plank waarop de man in dit geval gelegen heeft tijdens de tocht naar de ceremonieplaats. Vervolgens wordt de man gecremeerd en wordt even later ook het huisje waarin hij is vervoerd met enkele persoonlijke spullen van hem verbrand.

Vervolgens begon er een gamelan-orkest te spelen, waarna de familie daar bij elkaar kwam voor het eten van wat balinese lekkernijen. Op de achtergrond was de crematie nog steeds bezig. Onze chauffeur vertelde ons dat nadat het lichaam verbrand was, het as in 3 potten gedaan werd. 1 voor het hoofd, in voor het middelste deel van het lichaam, en een voor het onderste deel van het lichaam. Hierna werd het as uitgestrooid nabij het gamelan-orkest in de vorm van het lichaam. Op de grond was daarna dan ook de vorm van het lichaam uitgebeeld, waarna de priester het laatste gebed kon doen. Vervolgens vertrekt de hele stoet richting de zee waar het as in de zee wordt gestrooid, zodat zijn ziel weer vrij was. Ze geloven dan ook heilig in reïncarnatie.  Wij hebben dit laatste stuk niet meer gezien, en zijn weer op pad gegaan omdat we anders tijd te kort zouden gaan komen. We stopte nog even bij een beeld wat stond voor Singaraja ‘Leeuwenkoning’, wat tevens het belangrijkste beeld voor de stad is.

We verlaten de stad, en trokken weer een stuk het binnenland in, waar we al weer vrij snel ons tussen de mooie rijstvelden bevonden. Onze volgende stop was een tempel aan het ‘Bratan meer’ op zo’n 2 km hoogte in de bergen. Het was dus ook weer een hele tocht voorzien van slechte wegen, s-bochten, etc. Toen we vlakbij onze tempel waren, zijn we eerst bij een restaurantje gaan lunchen. Ook hier stond weer een heerlijk balinees buffet voor ons klaar, waarna we ook dit keer onze taxi chauffeur hebben uitgenodigd ons te vergezellen. We hadden een mooi uitzicht over het meer en vroegen ons af, hoe dit meer er in europa eruit had gezien. Hoogstwaarschijnlijk toeristisch, vol met bootjes en andere verkopers, maar hier was het een en al rust. Hooguit een vissersbootje, maar ook dit werd hier nauwelijks gedaan. We vervolgen hierna onze tocht naar de vlakbij gelegen tempel Pura Ulun Danau Bratan. Onze chauffeur vertelde ons van alles over de tempel. Het was een van de mooiste tempels die we gezien hadden hier op Bali. Het lag midden in het Bratan meer en de grote tempel was dan ook alleen te bereiken per bootjes en alleen met ceremonies. Alle tempels in Bali hebben een of meerdere ‘pagodes’. Dit zijn grote torens met verschillende lagen ook wel verdiepingen genoemd. Elk van deze laag staat voor iets belangrijks in het hindoeïsme geloof, wat dit is kan verschillen per tempel. Vlakbij de tempel stonden een paar jongens met wat ‘huisdieren’ waar je mee op de foto kon. Een aantal jonge uiltjes van 3 maanden, een roofvogel, een kakatoe, 3 grote vleermuizen en een python van ruim 4 meter lang. Vooral de vleermuizen waren erg imposant, toen een van de jongens het dier volledig uitklapte. Het had toen een spanwijdte van ruim 1 meter breed, enorm. Je zag de aders/spieren door de vleugels van de vleermuis heen, erg mooi om te zien.

We vervolgende onze tocht nog verder de bergen in, met tussendoor nog een prachtig uitzicht van boven op het Bratan meer, door naar de waterval van Munduk. Nadat we de auto geparkeerd hadden daalde we af van een smal paadje. Het was bloedheet, maar het uitzicht over de enorme jungle maakte veel goed. Het paadje werd steeds smaller en minder begaanbaar. Uiteindelijk kwam het geluid van kletteren van het water dichterbij. We moesten onze slippers uit doen, aangezien we allemaal kleine stromende beekjes tussen de bomen over moesten steken. Maar daar was hij dan, een enorme waterval van 40 meter hoog. Je kon door het water naar de waterval toelopen, het water was lekker warm en kwam van hoog uit de bergen. Helaas moesten we weer door en hadden we nog een hele lang klim in deze hitte te gaan. Het was dan ook een hele tocht, waarbij de zweetdruppels rijk vloeide. Maar het was de moeite waard, en we hadden dit zeker niet willen missen.
Na een korte rit door de bergen kwamen we in een klein dorpje aan waar de weg tijdelijk was afgezet, want ook hier was nu een ceremonie aan de gang. Er kwam een hele stoet met wit geklede mannen, vrouwen en kinderen voorbij inclusief het gamelan-orkest. Er was zojuist en bruiloft geweest en iedereen was dan ook vrolijk en kwamen zelfs dansend voorbij.

Hierna konden we onze tocht weer vervolgen, op weg naar onze volgende stop, een natuurlijke en tevens heilige en geneeskrachtige warm waterbron. Het was een groot bassin in verschillende verdiepingen, met heerlijk warm water. Gelukkig hadden we onze zwemspullen bij, en hebben we daar even heerlijke kunnen bijkomen. Het water in de baden komt uit de kokende vulkanische ondergrond en werd in de baden gespoten uit diversen beelden.

Nadat we ons weer afgedroogd hadden, liepen we weer terug naar onze chauffeur Nyoman om onze trip weer verder te gaan vervolgen. Onderweg terug kwamen nog langs kleine kraampjes (zoals bij bijna alle tempel entrees). Hier zat een meisje kaartjes ter verkopen en ze had naast haar een aapje zitten, vast aan een ketting, en dit was haar huisdier. Het zag er heel schattig maar ook tegelijk zielig uit. Het was nog een heel jong baby aapje en we konden het dan ook rustig aaien. Eenmaal weer onderweg in de auto kwamen er nog een paar geiten over de weg heen lopen, maar uiteindelijk zijn weer veilig aangekomen bij ons hotel. Het was nog steeds bloedheet, en we zijn dan ook vrij snel het zwembad in gedoken voor verkoeling.

Na ons gedoucht en opgefrist te hebben zijn we richting het centrum gegaan. Voor ons hotel stond een man te wachten die ons wel daar heen kon gaan brengen, voor een goedkoop prijsje. Prima, totdat we zijn auto zagen. Het was een lage, doorgezakte, oude rammelbak met ARKO i.p.v. airco. De auto zag er van binnen niet veel beter uit, en had echt zo’n ouderwets luchtje. Toen hij de motor start, kwam er dan ook eerst een flinke rookpluim uit de achterkant van de auto. Het geluid van de ronkende oude motor was prachtig en maakte het plaatje compleet. Na een stuiterende rit kwamen we een paar minuten later aan bij het centrum. We vonden een leuk balinees restaurantje. Hier hebben we gesmuld van de Kip tandoori en van een tortilla gehaktmix. Na een gezellige avond, hebben we weer een taxi terug gepakt naar ons hotel, want voor morgenvroeg staat er weer iets leuks op de planning.